Hinduskie święto Krishna Janmashtami, znane również jako Krishnashtami, Saatam Aatham, Gokulashtami, Ashtami Rohini, Srikrishna Jayanti, Sree Jayanti lub czasem tylko jako Janmashtami, to coroczne obchody urodzin hinduskiego Boga Kryszny, ósmego awatara Wisznu. Święto Narodzin Kryszny obchodzone jest ósmego dnia tzw. „ciemnej połowy” (Krishna Paksha) miesiąca Bhadrapada według kalendarza hinduskiego, kiedy Nakszatra Rohini jest w fazie wstępującej. W tym roku przypada dziś, tj. 28 sierpnia.

Krishna był ósmym synem księżniczki Devaki i jej męża Vasudevy. Na podstawie najnowszych informacji i obliczeń astrologicznych Kriszna urodziła się 19 lipca 3228 roku p.n.e. w miejscowości Mathura (obecnie miasto w indyjskim stanie Uttar Pradesh) w miejscu zwanym Krishna Janmabhoomi (wznosi się tam teraz świątynia). W 2007 roku byłam w tym świętym miejscu i mogłam poczuć magię tego wydarzenia. Poniżej zamieszczone 2 zdjęcia są mojego autorstwa

Mathura była stolicą blisko spokrewnionych rodów Wriśni, Andhaka i Bhodża, znanych pod wspólną nazwą Jadawa (po słynnym przodku Jadu) lub Surasena. Rodzice Kryszny pochodzili z tych rodów. Brat Devaki – król Kansa doszedł do władzy wtrącając do więzienia swojego ojca – króla Ugrasenę. Przerażony proroctwem, że zostanie zabity przez ósmego syna Devaki, zamknął ją i jej męża w więzieniu planując, że będzie zabijał wszystkie ich dzieci po urodzeniu. Po zabiciu pierwszych sześciu dzieci i rzekomym poronieniu przez Devaki siódmego, królowi nie udało się zabić Kryszny, który zaraz po urodzeniu został przekazany opiekunom (Jaśoda i Nanda) w Vrindavanie.

Jak obchodzone jest to święto? Wyznawcy Kryszny poprzedzają święto całodobowym postem ścisłym (nie pijąc nawet wody). Po tym następuje całonocne czuwanie, upamiętniające narodziny Kryszny w celi więziennej w Mathurze i jego cudowne uratowanie przez natychmiastowe przeniesienie do rodziny zastępczej w Vrindavanie. O północy posążek Kryszny-dziecka jest kąpany, umieszczony w kołysce, a następnie oddaje mu się cześć.

W stanie Maharashtra święto „Dahi-Handi” koncentruje się na inscenizacjach scen z młodości Kryszny, gdy wspólnie z towarzyszami zabaw psocił w domach sąsiadów, zabierając im np. masło (niektóre źródła mówią o jogurcie) umieszczane w garnku zawieszonym u sufitu.  Gliniane naczynia z masłem (czasami wypełnione są jogourtem, mlekiem, twarogiem, miodem lub owocami) zawiesza się wysoko nad ziemią, a tłum rozbawionych młodych mężczyzn i chłopców, krzycząc „Gowinda, Gowinda” (jeden z tytułów Kryszny), tworzy „ludzką piramidę” i usiłuje stłuc naczynie. Grupy młodzieży, zwane Govinda Pathak (Oddziały Pana Kryszny) objeżdżają miasto ciężarówkami, usiłując przeszkodzić w tworzeniu „ludzkich piramid”. Ta zabawa jest często formą rywalizacji o nagrody.

W Indiach północnych święto ma mniej rodzinny, a bardziej dewocyjny charakter. W miejscach, związanych z życiem Boga (Vrindavan i Mathura) świątynie Kryszny są miejscem kilkudniowych, barwnych i hałaśliwych obchodów, podczas których wierni tańczą i śpiewają pieśni religijne. Inscenizuje się „Rasa Lila” transcendentalne rozrywki z życia Kryszny, obrazujące jego miłość do Radhy (to uczucie symbolizuje wzajemną miłość Boga i jego wyznawców). Jest to mistyczne i ekstatyczne połączenie się wyznawców z Kryszną przez zabawę, taniec, radość, miłość i całkowite oddanie, co ma uwalniać od rezultatów złej karmy.

W południowych Indiach wczesnym rankiem na zewnątrz domu kobiety usypują z mąki ryżowej ślady dziecięcych stóp, zmierzających w stronę drzwi. To symbolizuje schronienie się Boga w domu rodziców zastępczych. Po ablucjach i porannych modlitwach przerywany jest post i jedzone jest prasadam (jedzenie poświęcone Bogu). Potem następuje południowa uczta, gromadząca całe rodziny, które raczą się głównie słodyczami z masła i mleka (ulubionymi przez Krysznę w dzieciństwie).

Nepal – osiemdziesiąt procent ludności Nepalu identyfikuje się jako wyznawcy hinduizmu i również świętują Krishna Janmashtimi. Krishna Mandir w Patan Durbar Square, Narayanhiti Krishnamandir i inne świątynie Kriszny są to ośrodki, w których odbywają się uroczystości.

Janmashthami jest świętem narodowym w Bangladeszu. Na Janmashthami, procesja rozpoczyna się od Dhakeshwari, narodowej  świątyni w Dhace, a następnie przechodzi ulicami Starego Miasta tej stolicy. Historia procesji sięga roku 1902. Tradycja przerwana została w 1948 i  wznowiona w 1989 roku. Pakistan – Janmashthami jest obchodzony przez pakistańskich hindusów głównie w Shri Swaminarayan Mandir w Karaczi.

W ciągu ostatnich kilku lat, kilka tysięcy zespołów młodzieży wykonuje sztuki uliczne z okazji Janmashtami całym świecie.[*]

*  źródło: Wikipedia