gen.W.Turowicz

Goszcząc u doktora Hamida Zeb Khan’a w Islamabadzie, w marcu tego roku, usłyszałam niesamowitą historię, którą chcę się z Wami dziś podzielić.

Dom doktora Khan’a urządzony był w klasycznym stylu retro. W salonie było mnóstwo pięknych bibelotów, obrazów i pamiątek rodzinnych. Na jednym z obrazów zobaczyłam przystojnego oficera. Był to ojciec doktora Khan’a (zdjęcie po prawej stronie), pułkownik Mohammad Sharif Khan. Pan domu wspomniał o przyjaźni swego ojca z polskim generałem Władysławem Turowiczem.

Zapytał mnie, czy o nim słyszałam. Szczerze odpowiedziałam, ze pierwszy raz dowiaduję się o Polaku, który tworzył Pakistańskie Siły Powietrzne. Byłam tą historią bardzo zaskoczona i zaciekawiła mnie tak bardzo, iż po powrocie do Polski starałam się znaleźć w „sieci” więcej informacji na temat tej postaci i historii polskich lotników w Pakistanie.

To co przeczytałam, przeszło moje najśmielsze oczekiwania. Jak mogłam o tym nie słyszeć wcześniej? Ta wzruszająca historia, z której powinniśmy być dumni była latami ukrywana. Przeczytajcie sami oraz koniecznie obejrzyjcie film (link z pełną wersją znajdziecie na końcu wpisu):

Historia polskich lotników w Pakistan Air Force

„Pakistańskie Królewskie Siły Powietrzne (RPAF) powstały w 14 sierpnia 1947 roku – po podziale Indii. Po zakończeniu II wojny światowej polscy oficerowie służący w polskich formacjach wojskowych sprzymierzonych z armią brytyjską pozostawali w pełnym umundurowaniu ze względu na podział polityczny i ideologiczny, jaki istniał wśród państw koalicji antyfaszystowskiej. Zachód i polskie władze emigracyjne obawiały się wybuchu kolejnego konfliktu. W związku z tym potrzebne były wyszkolone kadry wojskowych, które mogłyby natychmiast znaleźć się na linii frontu. Pobyt emigrantów wojskowych przedłużał się i polscy wojskowi przeszli do kolejnego etapu przygotowywania się do życia cywilnego. Duża część z nich wybrała Argentynę, USA, Australię czy Kanadę. Po powstaniu państwa pakistańskiego władze tego kraju wysłały do Wielkiej Brytanii misję wojskowa w celu pozyskania kadr do szkolenia, którzy mogliby zastąpić pilotów angielskich odchodzących ze służby na subkontynencie indyjskim. Brytyjscy specjaliści zaproponowali grupę 30 polskich oficerów, pilotów i techników, którzy wciąż po zakończeniu II wojny światowej, pozostawali w składzie armii brytyjskiej, a mieli najlepsze osiągnięcia bojowe. Na ochotnika, jako dowódca przyszłej grupy pilotów tworzących siły powietrzne Pakistanu, zgłosił się bardzo młody oficer, Władysław Turowicz, wraz z żoną, także pilotką, ale cywilną, spadochroniarką. Oboje przeszli przez piekło zesłania na Syberię, uratowani przez Armię gen. Andersa dotarli do Anglii i tam walczyli o wolność dla świata, dla Polski. Nie mogli też wrócić do Ojczyzny, zniewolonej przez sowiecki totalitaryzm. Kontrakt podpisywano na 3 lata. Służbę pełnioną przez polskich pilotów doceniono w miejscowych kołach politycznych i wojskowych. Z uznaniem o Polakach pisała prasa pakistańska. W podobnym tonie wyrażali się poszczególni dowódcy pakistańscy. W Polsce temat ten pozostał tabu.”  [ źródło: Wikipedia]

Środkowy rząd, drugi od prawej gen. W.Turowicz, trzecia od prawej jego żona Z. Turowicz

„Władysław Turowicz – Po zakończeniu II wojny światowej, kiedy sytuacja polityczna w Polsce nie zapowiadała się ciekawie dla polskich żołnierzy walczących w Anglii, z zadowoleniem przyjął propozycję wyjazdu do Pakistanu. Władysław Turowicz mający doświadczenie w organizowaniu i wyposażeniu sił powietrznych, które nabył w Anglii (Farnborough), wraz z grupą 30 polskich wyższych oficerów lotnictwa i techników przybył do Karaczi (pod koniec 1948 roku). Jego zadaniem było zorganizowanie i szkolenie sił powietrznych Pakistanu. Trzyletni kontrakt z Pakistańskimi Siłami Powietrznymi przekształcił się w stałą i pełną awansów przez 18 lat pracę. Początkowo prowadził szkolenie techniczne w bazie lotniczej wraz z częścią polskich specjalistów w sekcji technicznej w Karaczi. Później zostali przeniesieni i zakwaterowani w Peszawarze. W 1952 roku w randze porucznika objął stanowisko dowódcy bazy Pakistańskich Sił Powietrznych w Chaklala. Żona, Zofia Turowicz początkowo pracowała również w Pakistańskich Siłach Powietrznych (PAF) jako instruktorka szybowcowa, później podjęła pracę jako nauczycielka przedmiotów ścisłych w Amerykańskiej Szkole w Karaczi. Czwórka dzieci państwa Turowiczów otrzymała solidne wykształcenie w szkołach w Karaczi i Wielkiej Brytanii.

W 1959 roku Władysław Turowicz awansował do stopnia Air Wing Captain (pułkownika). W 1960 objął stanowisko zastępcy dowódcy Sztabu Sił Powietrznych do spraw szkolenia (Assistent Chief of Air Staff). W 1965 r. uruchomił produkcję części zapasowych do samolotów, za co otrzymał ordery: Sitara-i-Pakistan, Tamgha-i-Pakistan, Sitara-i-Khidmat.

Przeszedł na emeryturę w 1967 r. ze stanowiska zastępcy dowódcy Sztabu Sił Powietrznych do spraw szkolenia (Assistant Chief of Air Staff) w randze Air Commodore (generała). Na emeryturze pracował jeszcze jako dyrektor naczelny (Executive Director) w renomowanym i prestiżowym Space & Upper Atmosphere Research Committee (SUPARCO).

Zmarł w roku 1980. Pochowany został na cmentarzu chrześcijańskim w Karaczi. Zofia Turowicz, polska bohaterska pilotka-szybowniczka, zmarła 28 lutego 2012 w Karaczi, w Pakistanie.” [źródło: Wikipedia]

W Polsce wciąż zapomniany… 
A promień światła, który słońce rzuci, 
na szumnej morza igrając topieli,
nie tonie, tylko w tęczę się rozdzieli, 
i znowu w niebo, skąd wyszedł, powróci…

Ta polska strofa wyryta jest na grobie gen. Władysława Turowicza Gora Qabristan w Karaczi.

W dniu 14 sierpnia 2006 r. (w dniu Święta Niepodległości Pakistanu oraz w przeddzień Dnia Wojska Polskiego) został odsłonięty pomnik Generała Władysława Turowicza, upamiętniający zasługi Generała, który wraz z grupą polskich lotników i techników współtworzył Pakistańskie Lotnictwo PAF.

pomnik Generała Władysława Turowicza

Każdy pakistański pilot zna jego życiorys, dąży do osiągnięcia takich umiejętności jak jego Hero – Turowicz. Mistrz na pakistańskim niebie.

Lista polskich lotników działających w Pakistanie:

Adler Wilhelm, Augustynowicz Władysław, LTN ft.. Banach Wacław, ft.ltn Berezowski Franciszek, LTN ft.. Dudek Stanisław, LTN ft.. Dobrzański Wiktor, LTN ft.. Franczak Henryk, Gajewski Eugeniusz Emil, ft.ltn Gluba Alfons, Tadeusz Haczkiewicz, sq ldr Hedinger Przemyslaw, Jabłoński Zygmunt, sq ld, Jedryszek Antoni Zbigniew, ft.ltn. Bolesław Jan Kaczmarek, Karol Witold, Piotr Klos, Kolesza Michal, Kondrat Antoni, Korczowski Jozef, Krupowicz Konstanty, sq ldr Kossakowski Zbigniew Jerzy, Kozak Kazimierz, LTN ft.. Kozik Roman, Krupowicz Konstanty, Kudlinski Henryk, Kulagin Michal, Kurowski Stanisław Marian, Leis Kazimierz, LTN ft.. Maczulski, LTN ft.. Bronisław Malinowski, Michalak. (Matthews) Marian, sq.ldr Mikulski Jan Z., Miller Stanislaw, Mieczysław Muszyński, Pianko Bronisław , Polek Antoni Franciszek, Południak Tadeusz Alojzy, Karol Sienkiewicz ft.ltn, LTN ft. Sokół – Szahin , Bohdan Longin Adolf, ft. LTN Susz Stanisław (Stanley) Karol, ft.ltn Tronczynski Stefan Władysław , powietrze cdre Władysław Turowicz, ft. LTN Wolański Mieczysław, Zapasnik Czesław, sq.ldr Zuromski Julian M.

Pani Anna Teresa Pietraszek reżyser filmu „Polskie orlęta na pakistańskim niebie” w towarzystwie Pakistańczyków

Historię tę przed zapomnieniem uchroniła Anna Teresa Pietraszek, polska reżyser i scenarzystka. Dziełem jej jest pełnometrażowy film dokumentalny pt.: „ Polskie orlęta na pakistańskim niebie” (2008), za który to otrzymała honorowe obywatelstwo Pakistanu.

https://www.youtube.com/watch?v=yUz1fN-ko2A

History of Polish pilots in Pakistan Air Force

It is story still not commonly known (Dr Hamid Zeb Khan thank you for information!). In 1947, a group of 30 Polish officers by Wladyslaw Turowicz landed in Pakistan and started to build Pakistan Air Force.In 1947, when Pakistan was created as an independent country, a new government asked the British Air Force command for pointing out the most experienced and trusted pilots who would be able to create air force in Pakistan. The British professionals suggested Polish officers, pilots that after the World War II when they gained the fame as brilliant pilots, still remained in the British army. A group of 30 Polish pilots led by Turowicz arrived to Pakistan in 1947 and so the National Pakistani Air Force was born. Till nowadays considered to be one of the most professional in the world. A very young officer, named Turowicz together with his wife a civil pilot, volunteered to lead the group of pilots that was supposed to create the Pakistani Air Force. They both went through a hell in Siberia, and once rescued by the general Anders army got to England where they fought for the world´ s and Polish freedom. After World War II, Turowicz did not return to Poland due to the official negative attitude towards those who had served with the Allied Forces during the war.

Mrs. Turowicz formed women pilots and paratroopers for the purposes of the Pakistani army. She died in 2012 in Karachi. General Turowicz died in 1980 and is buried in Karachi. Turowicz was quickly promoted to a general and is considered a Pakistani national hero while in Poland, due to communist censorship it was prohibited to talk and publish any data of this extraordinary person.  Every Pakistani pilot knows him and his achievements.

POLISH EAGLETS OVER PAKISTAN (Polskie orlęta na pakistańskim niebie)

A documentary film on the life and scientific work of Air Com. Władysław Turowicz has been completed, directed by Anna T. Pietraszek, a Polish journalist and film maker with an honorary Pakistani citizenship. The film shows how Air. Cdre. Turowicz and other Polish officers and technicians have contributed in building the PAF and SUPARCO soon after independence. The documentary film was released on October 25, 2008.